Deelfietsen zijn een snelgroeiend fenomeen. Wereldwijd zullen er in de nabije toekomst bijna 40 miljoen deelfietsen rondrijden, voorspellen mobiliteitsdeskundigen. De markt van het fietsdelen profiteert van het stijgende milieubewustzijn en de opgekomen deeltrend. Wij zijn steeds meer bereid te betalen voor mobiliteit, in plaats van voor het bezit ervan.

Vertegenwoordigde de wereldwijde markt voor fietsdeeldiensten in 2020 al een waarde van 2,7 miljard euro, volgens statistiekenplatform Statista zal die waarde groeien tot meer dan 11,3 miljard euro in 2026. In veel landen is fietsdelen dé oplossing voor problemen als verkeersopstoppingen, files, parkeerdruk en luchtvervuiling. Dat geldt zéker in landen waarin van oudsher men niet zo veel fietst en waar auto’s de openbare ruimte domineren.

Sharing mobility

Fietsen is bovendien goedkoper dan een taxi of een eigen auto en flexibeler dan veel openbaarvervoerssystemen. Omdat het gebruik van een huurfiets ook goed te combineren is met andere vervoermiddelen, zal fietsdelen een belangrijke pijler worden in een groeiend stedelijk ecosysteem van sharing mobility (deelauto, deelfiets en ride-sharing) en mobiliteitsdiensten (platforms en apps als Gaiyo).

(Deel)fietsland

Nederland was natuurlijk altijd al een fietsland. Er wonen ongeveer 17 miljoen mensen in ons land en het aantal fietsen in werd in 2019 geschat op rond de 23 miljoen. Dat betekent een Nederlander gemiddeld 1,4 fiets bezit. De grote meerwaarde van de deelfiets voor ons land zou in theorie dan ook vooral zijn: het verminderen van de fietsparkeerdruk.

Amsterdam

De praktijk blijkt op dit vlak echter weerbarstiger. In de zomer van 2017 kwamen deelfietsen in Amsterdam bijvoorbeeld in een razend tempo op. De fietsen werden door de hele stad neergezet en de inwoners van de stad begonnen te klagen dat zij hun eigen fiets door al die geparkeerde deelfietsen niet meer kwijt konden. Nog datzelfde jaar maakte Amsterdam alweer een einde aan de pakweg 7000 deelfietsen die verspreid over de stad waren geparkeerd.

Reguleren

De les die hieruit kon worden getrokken: de markt van deelfietsen werkt alleen als je de boel enigszins reguleert. Inmiddels zijn de deelfietsen dan ook weer terug in de hoofdstad, zij het in beperkte én gereguleerde mate. Want dat deelfietsen ook zeker voordelen hebben, daarvan is ook gemeente Amsterdam zich wel bewust. Zo kunnen deelfietsen door hun grote mate van mobiliteit en flexibiliteit ook het gebruik van andere openbare en deelvervoersmodaliteiten bevorderen. Dit zal een afname van het aantal auto’s in de binnenstad tot gevolg hebben.

Deelfietsen in de leefbare stad

Dat het aantal deelfietsen en deelfietsaanbieders sterk groeit, wil overigens niet zeggen dat de deelfietsenmarkt een gemakkelijke markt is om te betreden. Het is voor aanbieders duur om hun fietsen werkend te houden en vandalisme ligt altijd op de loer. Bovendien is het fietsdelen tot op zekere hoogte een lokale activiteit, waarvoor lokale voorzieningen en een lokaal draagvlak nodig zijn. Dat de meeste steden streven naar een duurzame, schone en leefbare stad, waarin de auto minder dominant aanwezig is, zorgt uiteraard wel voor momentum. Een ruimer deelfietsenaanbod in de binnenstad is immers bij uitstek een middel om dit doel te bereiken.

Fietspaden

Dat betekent ook dat lokale autoriteiten hun steden zo zullen moeten inrichten, dat fietsen er ook daadwerkelijk verantwoord is. Denk aan de drukke vierbaanswegen die het centrum van steden als Parijs en Londen doorkruisen, en je begrijpt dat er op dit vlak voor veel steden nog wel wat hobbels te nemen waren of zijn. In een land als Nederland is het inrichten van een deelfietssysteem wat dat betreft weer minder ingewikkeld. Ons land telt nu al bijna 35.000 kilometer fietspad. De grootste hindernis voor het welslagen van een deelfietssysteem in ons land? Het grote aantal mensen dat zelf al een fiets in bezit heeft, al dan niet dankzij het snel aan terrein winnende fietsleasesysteem van Swapfiets.

Mobiliteitsapps

Ook dankzij technologische vooruitgang in mobiliteit worden drempels om de deelfietsmarkt te betreden kleiner. Mobiliteitsapps als Gaiyo, maken sharing mobility bereikbaar én makkelijk voor een steeds grotere groep mensen. Onder de aanbieders van deelfietsen is er volgens adviesbureau Roland Berger ook zeker nog veel ruimte voor meer volwassen businessmodellen in de wereld van het fietsdelen. Volgens hun rapport zijn veel aanbieders nu nog vooral gericht op snelle groei. Tobias Schönberg, mobiliteitsdeskundige van het adviesbureau: “In de toekomst zouden de partijen die van de fietsdeeldiensten profiteren, indirect kunnen bijdragen. Winkeliers zouden hen bijvoorbeeld financieel kunnen ondersteunen als de deelfietsen nieuwe klanten naar hun winkels lokken.”